Transcription
Lasersnijtekeningen maken met InkscapeHandleidingLasersnijtekeningen maken metInkscapeDe handleidingDeze handleiding is gebaseerd op de handleidingen van Inkscape.org, maar toegespitst op hetmaken van lasersnijtekeningen. Hierin komen Inkscape-functie aan bod uit de basishandleiding, degeavanceerde handleiding en de handleidingen vormen en overtrekken. Hierbij wordt steedsuitgegaan van het maken van een tekening voor het bewerken van materialen met eenlasersnijmachine.De tekst van deze handleiding vindt je ook op de wiki van ZB45 (wiki.zb45.nl). Als er nieuwewetenswaardigheden omtrend het lasersnijden te melden zijn, dan vullen we dat aan op de wiki.Zoals nieuwe handige links naar Inkscape extenties, handige programma's of websites waarlasersnijtekeningen te vinden zijn.Opensource software en -hardwareWij geven de voorkeur aan werken met opensource software en -hardware. Vandaar de focus opprogramma's als Inkscape en GIMP voor het bewerken van tekeningen en foto's. Voor deaansturing van lasersnijmachines gebruiken wij onder ander LaOs software. Naast de Troteclasersnijder bereiden wij onze werkplaats uit met de zelfbouw van een grotere lasersnijmachine.Doelstelling van deze cursusNa het volgen van deze cursus kun je zelf vectortekeningen maken die geschikt zijn voorbewerkingen met de lasersnijder, de vinylsnijder en de CNC-frees. Voor de laaste is wel een extracursus vereist waarbij de kennis van Inkscape een goede basis is. Meer informatie over devinylsnijder vindt je op de wiki van ZB45.Lasersnijden bij ZB45 tijdens 'open inloop'Je kunt tijdens de open inloop van ZB45 op dinsdagen tussen 12.00 - 21.30 uur langs komen omjouw ontwerp (op schaal) te testen. Je kunt de machines dan een half uur gratis gebruiken enbetaald voor de materiaal kosten.Pay of ShareAls tegenprestatie van het gratis gebruiken van de machines vragen we je wel een verslag temaken van het werken met de machines en jouw ontwerpen. Waardoor anderen weer kunnenleren van jouw ervaring, met bijvoorbeeld instellingen van de software en de machine. Of jouwtekening gebruiken als basis voor een uitgebreider ontwerp of voor een andere toepassing.Op andere dagen van de week kun je de machines reserveren. Kijk voor de prijzen en hetreserveren op de website van ZB45.1
Lasersnijtekeningen maken met InkscapeMogelijkheden van de lasersnijmachineBij het ontwerpen kun je rekening houden met de mogelijkheden van de lasersnijmachine. Eenlasersnijder brandt met de laserstraal door vele soorten materialen heen. Het werkt eigenlijk als eenvergrootglas en een zonnestraal: als je die bundelt op een oppervlak krijg je een brandpunt. Doordatde laser zo scherp gefocust is, is het weggebrande materiaal, het snijverlies, minimaal. Dehoeveelheid snijverlies verschilt echter per materiaalsoort en dikte van het materiaal.Lijnen snijden en vlakken graverenEen lasersnijder kan lijnen snijden en vlakken graveren. Zo kun je vormen uitsnijden of markeren inhet materiaal. Een lijn kan door het materiaal heen uitgesneden worden of met een lagere instelling inhet materiaal gebrand worden. Hiervoor worden dan verschillende lijnkleuren gebruikt om deverschillende waarden te kunnen instellen per snij- of markeerlijn. (v.b. Rood (rgb rood: R255,G0,B0,rgb blauw: R0,G0,B255)Een tekenvlak kan in het oppervlak van het materiaal gegraveerd worden. De machine leest danzwart of grijstinten. Het tekenvlak kan egaal van kleur zijn, dan zal de lasersnijder het hele vlak methetzelfde vermogen graveren. Als het tekenvlak een foto is, opgebouwd uit grijswaarden, dan zal delasersnijder zijn vermogen variëren op basis van de grijswaarden.2
Lasersnijtekeningen maken met InkscapeHandige functies in Inkscape voor het maken van lasersnijtekeningenBij het maken van tekeningen specifiek voor het gebruik van een lasersnijder, kunt u gebruik makenvan een aantal handige mogelijkheden van een tekenprogramma. Hieronder leggen we een aantalveel gebruikte handelingen uit voor het maken van lasersnij-tekeningen:Path: Een lijn in Inkscape is meestal een 'pad' (path) met 'knooppunten' (vectoren). Soms zijn vormennog niet opgebouwd uit zo'n pad met vectoren, dan kan het nodig zijn om via het menu 'path' naar'object to path' te gaan. Niet alle vormen hoeven een path te zijn om ze te kunnen snijden met delasersnijder, maar wel bij bijvoorveeld teksten.Tekst/Font to Path: Een tekst bestaat uit een aantal letters in een bepaald font. Als dit font op decomputer waarop de tekening gemaakt wordt is opgeslagen, zal de tekst in de tekening er altijd goeduitzien. Wordt de tekening geopend op een computer waarop dit font niet is opgeslagen, dan zal detekst in de tekening in een standaard font (bv. arial) worden weergegeven. En dan ook zo wordenverwerkt door de lasersnijder.Het is dus zaak om bij het maken van de tekening de tekst om te zetten naar een pad met vectoren.Dit kan pas op het moment dat u tevreden bent over het resultaat van uw ontwerp. Nadat u de teksthebt omgezet naar een pad, kunt u het alleen bewerken als pad met vectoren, en geen tekst meertoevoegen of het font wijzigen.Om de tekst om te zetten naar een pad, selecteert u alle teksten. Ga dan naar 'path', en naar 'objectto path'. Dan is het font van de tekst veranderd in een pad dat onderdeel is geworden van de heletekening. Nu maakt het niet meer uit op welke computer de tekening verder verwerkt wordt.Foto's in een ontwerp: Op het moment dat dat u een foto invoegt in uw ontwerp, importeer dan defoto en check of het 'embedded' is. Selecteer de foto('s), ga naar 'extensions', naar 'images', 'embedimages' en 'apply'.Als foto's niet 'embedded' zijn dan zal Inkscape de foto niet meer herkennen als de foto verplaatst isnaar een andere folder, of als de tekening op een andere computer geopend wordt.Foto's/plaatjes geschikt maken voor laser-graveren: De software van de lasersnijder leestgrijswaarden en zwart uit de tekening om te graveren. Een foto kan bijvoorbeeld als jpg-bestand'embedded' zijn opgenomen in de tekening. De foto mag in kleur zijn, maar moet dan wel een hoogcontrast hebben.Een mooier resultaat kan ontstaan als een kleurenfoto eerst bewerkt is naar grijswaarden, ook hierbijgeldt dat er wel voldoende contrast in de foto moet zitten. Een foto bewerken kan in het open sourcefotobewerk-programma GIMP. http://www.gimp.org/Bitmap: Het traceren van een bitmap, ofwel overtrekken van een plaatje, kan soms nodig zijn om eenmooi resultaat te krijgen bij het graveren van een plaatje of een foto. Of om lijnen uit de foto te kunnengebruiken om te snijden of markeren.Deze mogelijkheid vindt u onder 'path', en 'trace bitmap'. Hier zijn verschillende mogelijkheden omeen plaatje of foto over te trekken, waarbij òf uitgegaan wordt van de lijnomtrek van lichte en donkerevlakken of van het vullen van deze vlakken. Een uitgebreidere uitleg hierover vindt u op in deInkscape handleiding over -tracing.nl.html3
Lasersnijtekeningen maken met InkscapeOutline: Een omtrek maken van een object of een groep objecten. Bijvoorbeeld om een te graverenvorm uit te snijden rondom de vorm, eventueel iets groter dan de vorm zelf.Maak van het object of de groep objecen eerst één path (ctrl A / ctrl K). Dupliceer (ctrl D) het objectof de groep objecten. Zet hiervan de vulling (Fill) uit en de lijn (Stroke) aan, op 0,1mm dik. En maakdeze lijn rood. Dan ziet u duidelijk het effect.Ga dan naar 'path' en 'dynamic offset' (crtl J). Er verschijnt een vector node op de rode lijn. Versleepdeze zo ver naar buiten het object, zodat er een rand om het object ontstaat van de gewenstebreedte. Ga dan naar 'path' en 'object to path' (shift ctrl C).Het kan zijn dat er nog ongewenste rode lijnen in het object zitten. Dit kunnen bewust omtrekken zijnvan vormen binnen het object die u ook uit wilt snijden. Anders moeten deze handmatig verwijderdworden.Selecteer dan de rode omtreklijn, breek deze path (ctrl shift K) of groep (ctrl shift G) . En selecteerde rode lijnen die u wilt verwijderen. Zo houdt u dan uiteindelijk de omtrek van het object over.Simplify path: Bij de bovengenoemde bewerkingen kunnen hele complexe paden met vele vectorenontstaan zijn. Deze kunt u versimpelen, maar dan wordt de vorm ook minder gedetaileerd. U vindtdeze bewerking onder 'path' en 'simplify'. Deze vermindering van vectoren gaat met een van te voreningestelde waarde, die zit verstopt onder 'file', 'inkscape preferences', 'misc' en dan kunt u de'simplification threshold' in stellen.Snijverlies: Net zoals bij een vorm uitzagen er zaagsel op de grond valt en er een zaagsnedeontstaat, is er bij lasersnijden ook sprake van snijverlies. Alleen hier gaat het zaagsel op in rook, delaser verbrand een beetje materiaal om de vorm uit te snijden. De hoeveelheid snijverslies verschiltper materiaal en per dikte van het materiaal. In het FabLab in Groningen hebben ze een heel mooiinstrument gemaakt om dit te meten, 'de halve lasersnedebreedte meter', een soort schuifmaat. Dezeschuifmaat snijdt u uit het te gebruiken materiaal van een bepaalde dikte en leest af wat bij dezespecifieke toepassing het snijverlies is.Snapfit: de lasersnijder is zo exact dat het mogelijk is om een verbinding te maken die klemt zonderte breken en sterk is zonder lijm. Om zo'n tandverbinding te maken verwerkt u het snijverlies (datverschilt per materiaal en per dikte van het materiaal) in uw tekening. De lasersnijder snijdt altijd overhet midden van de lijn.Stippellijn: in Inkscape kunt u een lijn definieren als stippellijn, door de lijn te selecteren, via 'object','fill and stroke' naar 'stroke style', en de stippellijnkeuze bij 'dashes'. Deze 'stippellijn' is echter geenechte onderbroken lijn. De lasersnijder leest deze 'stippellijn' als een lijn, en zal hem dan ook snijdenals een doorgetrokken lijn.Stippellijn onderbroken (voor de lasersnijder): teken de lijn die gestippeld moet worden. Ganaar'fill and stroke' naar 'stroke style', en de stippellijnkeuze bij 'dashes'. Ga dan naar 'Extentions','Modify path', 'Convert to dashes'. Dan is de stippellijn verdeeld in korte lijnstukjes met vectornodes.Extentions: Hieronder kun je extra mogelijkheden voor Inkscape installeren. Zoals de Boxmaker. Omdoosjes te maken. Of Close Curves om vectoren van vormen te sluiten (vooral handig voorvinysnijden.Lasertools: Boxmaker. Installeren via de link http://www.keppel.demon.co.uk/111000/111000.html4
Lasersnijtekeningen maken met InkscapeCursus tekstHieronder vindt u de handleiding die we gebruiken bij de 'Cursus Lasersnijtekeningen maken metInscape '. In de cursus gaan we aan de hand van twee opdrachten het prgramma Inkscapeverkennen.OpdrachtHet bewerken van een contrastrijke foto naar keuze. Deze omlijnen en voorzien van een toepasselijketekst geplaatst in een kader.De tekening uit de opdracht gebruiken we om de lasersnijder aan te sturen. Hierbij krijg je uitleg overde machine, de verschillende materialen en het instellen van de Trotec-software. Het resultaathiervan wordt zichtbaar in het visitekaartje en de kubus.5
Lasersnijtekeningen maken met InkscapeVormVormen maken: Rechthoeken, cirkels, sterren en driehoeken, sprialen.De vormen hebben handvaten om ze te vervormen door de handvaten te verslepen, zolang devormgereedschappen in de linkerbalk aangeklikt zijn en de vorm nog geen path is.Zo kun je de grootte bepalen, afgeronde hoeken maken, delen van een cirkel maken, meerdere,stompe of spitse punten van een driehoek of ster maken.Om de afzonderlijke punten van een vorm te kunnen bewerken moet de vorm een path zijn. Dit kanvia 'path' 'object to path'.Vulling en lijnCtrl Shift F, of dubbelklik op Fill:/Stroke: links onder, dan opent een dialoogvenster met de volgendetabbladen:Vullen: kies een kleur in de kleuren balk, klik op kleur voor vullen. Vullen in de kleur zwart gebruikenwe voor graveren.Lijnkleur: Shift klik op een kleur in de kleuren balk geeft de lijnkleur. De lijnkleuren rood en blauwgebruiken we voor snijden, andere kleuren kunt u gebruiken voor hulplijnen/-objecten in de tekening.Lijnstijl: lijnstijl zo dun mogelijk (0,01mm kan bij precisie werk, 0,1mm is beter bruikbaar), delasersnijer heeft een precisie van 0,02mm, let op maatvoering mm, px, etc. De stippellijn van Inkscapewordt door de lasersnijder gelezen als een lijn en hij zal de lijn/vorm dus geheel uitsnijden. Om eenstippellijn te snijden zul je een streepjes lijn moeten samen stellen.Let op: opacity, soms zijn objecten niet zichtbaar als ze geimporteerd zijn, dan staat opacity op 0%.De kleuren in Inkscape zijn RGB-kleuren.SelectiegereedschapPijl: bovenste knop met de pijl (F1 of Spatie), hiermee kun je elk object op het canvas selecteren engeeft het dan 8 pijlvormige handvaten. Klik eenmaal op de vorm: naar buiten wijzende pijlen.Verplaatsen: Ctrl slepen object: horizontaal of vertikaal verplaatsenSchalen: slepen van een van de 8 pijlen, Ctrl om hoogte/breedteverhouding te behoudenRoteren: klik 2 maal op het object voor roterende pijlen, door handvaten te verslepen kan het objectroteren, Ctrl slepen object rotatie beperkt tot stappen van 15 graden. Versleep het kruisteken omhet rotatie middelpunt in te stellen.Scheeftrekken: slepen van de niet-hoekpunt-handvaten, Ctrl slepen object scheeftrekking beperkttot stappen van 15 graden.Meervoudige selectie: klik op het canvas en sleep de 'elastiek' om de objecten heen.Of Shift klik op meerder objecten achter elkaar.6
Lasersnijtekeningen maken met InkscapeAls een object is geselecteerd krijgt het een gestreepte lijn eromheen.Deselecteren: Esc, of klik naast de geselecteerde objecten.Alles selecteren (in een laag): Ctrl AAfmetingen: tijdens het gebruik van de selectiegereedschappen kunt u ook gebruik maken van denumerieke bewerkingsvelden in de gereedschappenbalk bovenaan het canvas. Voor de coördinatenen de grootte, let hierbij op de maatvoering (mm, px, etc).Groeperen: een aantal objecten samen gedragen zich dan als een object. Selceteer de te groeperenobjecten en dan Ctrl G. Ctrl klik op een object van de groep om het apart te bewerken.Degroeperen: Ctrl Shift GBooleansOm een vorm te maken door twee of meer vormen samen te voegen of van elkaar af te trekken.Onder 'path' vindt u verschillende boolean mogelijkheden. Soms moeten vormen eerst een path zijnom ze met de boolean functies te kunnen bewerken. Dit kan via 'path', 'object to path'. Probeer mettwee deels overelkaar liggende vormen (fill en stroke aan) de verschillende boolean bewerkingen uitom het effect hiervan te zien.Ctrl Z undo,Shift Ctrl Z redoDocumenteigenschappenOnder file zit documenteigenschappen, hierin kunnen een aantal settings voor het documentingesteld worden. Zoals:- Maatvoering in px of mm. Handig om in mm te zetten aangezien de lasersnij-software ook hiermeewerkt.- Grids kan ook in mm, en gewenste afstand invoeren (Grids aan of uit is Shift #, Guids aan of uit isShift )TemplateBij het installeren van Inkscape wordt er ergens op de computer een mapje met Inkscape installatiebestanden gezet. Hierin staat ook een default Template (zoals Inkscape eruit ziet als je het opstart).Om met Inkscape te werken met de instellingen die je het meest gebruikt kun je een eigen templatemaken. Zet alle instellingen in Inkscape zo zoals je ze graag wilt hebben. Wijzig de bijvoorbeeld devolgende instellingen in Document properties en Inkscape preferences.Document properties: default units op mm, units op mm, grid units op mm (grid moet welaanstaan), werkbladgroote op A4 of afwijkend formaat, page border aan of uit. Zet de stroke opbijvoorbeeld 0,1mm.In de Inkscape interface: de snap mogelijkheden, 'affect': zet de schaling van de lijndikte uit bij hetschalen van een object.7
Lasersnijtekeningen maken met InkscapeTekstTeksten maken gaat op een vergelijkbare manier als het maken van vormen. Zolang de tekst eenhandvat heeft (kleine vierkantje linksonder) kan de tekst gewijzigd worden en een font gekozen,zolang de tekst-icon in de linkerbalk is aangeklikt en de tekst nog geen path is.Als de tekst definitief is kan er een path van gemaakt worden, door onder 'path', 'object to path' teklikken. Hierna kan de tekst en font niet meer gewijzigd worden.Tip: kopieer het tekstvlak voor het een path gemaakt wordt.Onder 'Text', 'Text and Font' kan makkelijk tekst bewerkt worden, en kunnen meer functiesgeselecteerd worden, zoals 'put on path'.Put text on path:Teken de vorm of lijn (path) waarop de tekst moet komen. Selecteer de vorm en met Shift ingedruktselecteer ook de tekst. 'Text', 'put on path' en de tekst volgt de vorm of lijn. Nu kan de vorm nogaangepast worden en de tekst zal deze vorm volgen.Let op: voor het verwijderen van de vorm, moet de tekst eerst een path worden: 'path', 'object to path'.Nu kan de vorm worden verwijderd.Foto/plaatjeMet 'import' kunt u een foto importeren in de tekening. Kies dan voor 'embedded', dan staat de fotoecht in de tekening en opent de tekening ook met deze foto op een andere computer.Tip: als u twijfelt of de foto wel embedded in de tekening staat, kunt u alle foto's in de tekeningselcteren en via 'extentions', 'images', 'embedded images', aanvinken 'embed only selected images'en 'apply' als nog de foto's in de tekening zetten.Pixels: een foto bestaat uit pixels. Dit zijn de kleine blokjes die samen de vorm en de kleur van defoto bepalen. Als de foto vergroot wordt dan vergroten de pixels mee en ontstaat een kartelige lijn.Vectoren: het verschil tussen pixels en vectoren is dat bij het vergroten van een vector-tekening, deafstand tussen de verschillende vectoren vergroot. Door het verplaatsten van vectoren kan detekening verandert worden. Bij een plaatje dat bestaat uit pixels kan dat niet.Trace bitmap: van een plaatje met pixels een vector-tekening maken: 'path', 'trace bitmap'. Hier zijnverschillende mogelijkheden om het plaatje om te zetten naar vectoren. Vooral door met dezemogelijkheden te spelen kunt u bepalen wat het gewenste effect geeft voor uw tekening.Om een plaatje te graveren is het 'traceren van een bitmap' niet perse nodig. Om een grafischereffect te krijgen of om het graveren te combineren met snijden zijn er verschillende manieren om devectoren te krijgen. Door het contrast, de omlijning van verschillende vakken, of kleuren van hetplaatje te gebruiken. Hierbij kan gevarieerd worden met de treshold of het aantal kleuren.8
Lasersnijtekeningen maken met InkscapeUitlijnen en 'snapping' van objectenUitlijnen en volgorde: Ctrl Shift A voor het dialoogvenster Aligne and Distribute . Selecteer de teverplaatsen objecten en kies bijvoorbeeld 'center on horzintal axis' en kies daarna verdelen over hethorizontale vlak.Let op: de keuze voor relative to: last selected, selection, etc.Om over elkaar heen liggende vormen in een layer naar de voor- of achtergrond te brengen (indezelfde laag) geruik je PAGE UP en PAGE DOWNSnapping: in de toolbars met verschillende Inkscape functies zijn ook de verschillende 'snap'mogelijkheden opgenomen. Deze kunt u aan en uit zetten door erop te klikken. Zo kan een object bijhet verplaatsen 'snappen' aan een (hoek)punt van een ander object of aan een lijn, kruising, ofmiddelpunt van lijnen en naar of vanuit het centerpunt of rotatiepunt. Ook kan er gesnapt worden naareen guidline of grid, als deze toepassingen aan geklikt zijn.Onder 'edit' vindt u 'guides around page'.Tekengebied/werkveld aanpassen voor LasersnijderDocument eigenschappen: hier kan de pagina grootte ingesteld worden: de afmetingen van jewerkveld (max. 60x30cm) invoeren of 'resize page to drawing or selection' .Dit is belangrijk voor het programma van de lasersnijder. De lasersnijder zal de tekening lezen van delinker bovenhoek naar de rechter onderhoek. Als de te snijden/graveren vormen in de tekeninggeselecteerd zijn, dan kan met 'resize page to drawing or selection' de grootte van het werkveldworden ingesteld, en is daarmee automatisch een werkveld gecreeerd waarbij de linkerbovenhoekprecies gelijk valt met het meest linker en meest bovenliggende punt van de tekening, zo ook voor derechter onderhoek.In de lasersnijmachine (Trotec) kan dan het beginpunt (waar de linkerboven hoek van de selectie zalkomen) aangegeven worden met de rode laser marker. In de Trotec software wordt dit puntweergegeven met een paskruis op het Trotec-werkveld van 60x30cm. Na het openen van detekening (selectie van de te snijden/graveren vormen) in de Trotec-software kan de linkerbovenhoekvan dit vlak naar het paskruis gesleept worden. Daar zal de laser dan de vormen gaan uitsnijden ofgraveren.9
Lasersnijtekeningen maken met InkscapeChecklist voor lasersnijtekening* Het juiste gebruik van kleuren, waaraan de laser haar taak herkent. Rood (R255/G0/B0/A255) voorde snijlijnen, Blauw (R0/G0/B255/A255) voor markeerlijn, Zwart (R0/G0/B0/A255) of grijswaardenvoor te graveren vlakken.* Lijn dikte van 0,1 mm* Geen dubbele of op elkaar liggende lijnen* De hele tekening mag maar in 1 laag zijn opgebouwd* Alle teksten (lettertypes) moeten naar een 'path' zijn omgezet (Object to Path)* Alle plaatjes moeten 'embedded' zijn (Extentions, Images, Embed Images)Cursus 'Lasersnijtekeningen maken met Inkscape'Liesbeth d'HontZB45, Amsterdam28 Februari 201510
programma's als Inkscape en GIMP voor het bewerken van tekeningen en foto's. Voor de aansturing van lasersnijmachines gebruiken wij onder ander LaOs software. Naast de Trotec lasersnijder bereiden wij onze werkplaats uit met de zelfbouw van een grotere lasersnijmachine. Doelstelling van deze cursus
